Jaren geleden was Betty Dekker HR-manager bij een groot hotel, en toen viel haar iets op. ‘In die tijd deed ik veel sollicitatiegesprekken voor instapfuncties. Met jonge mensen. Na afloop van het selectiegesprek kwamen die soms met de vraag: ‘Mevrouw Dekker… hoe kan ik hier zo snel mogelijk doorgroeien naar een functie als general manager?’ En weet je wie die vraag stelden? Altijd de jongens.’ Die ambitie zag Dekker terug in de organogrammen. ‘Als je keek naar de absolute top… die bestond voornamelijk uit mannen. Voor een deel kwam dat door de tijdgeest. Ik ben zelf 57, en toen ik kinderen kreeg, was het niet zo vanzelfsprekend dat ik gewoon bleef werken. Natuurlijk, bij de generatie na mij was dat veel meer geaccepteerd. Maar toch zetten die vrouwen niet altijd de volgende stap. Veel van hen gingen op een gegeven moment parttime werken.’
Onderzoek
Vrouwen in de horeca. Ze zijn er genoeg, maar niet altijd in hogere functies. Een onderzoek van Hotelschool The Hague uit 2012 liet een relatief positief geluid horen. Vrouwen groeien in vergelijking met mannen sneller door! Jammer alleen dat ze op een gegeven moment toch worden ingehaald. Een nog somberder conclusie lees je in een recenter onderzoek van Breda University. Slechts 5 procent van de CEO’s in de hotelindustrie is vrouw. Maar raadpleeg de statistieken van het CBS, en het beeld wordt iets rooskleuriger. Nee, de absolute topfuncties in de horeca hebben de statistici niet geteld, maar als je kijkt naar managementfuncties, groeien mannen en vrouwen dichter naar elkaar toe. In 2012 was de verhouding nog bijna 2 staat op 1 ten gunste van de mannen. Maar in 2018 scoorden die nog maar ietsje beter (om precies te zijn: 13.000 staat op 10.000).
Millennials
Dat is een beeld dat ook Dekker herkent. Tegenwoordig is ze Lecturer Human Resources aan de Hotelschool The Hague, en volgens haar zijn de sekseverschillen de laatste jaren afgenomen. ‘Millennials denken anders dan jij en ik. Zowel jongens als meisjes hechten meer waarde aan feminiene aspecten. Ze hoeven niet per se meer zo snel omhoog in het organogram, ze hoeven niet zo'n blinkende auto voor de deur. Die auto kunnen ze ook delen met anderen, en wat carrière betreft… ze willen veel meer werken met een bedrijf waarvan ze de doelstelling onderschrijven. Minder nadruk op winst, meer op mensen en planeet.’ Maar denk nu niet dat al die 18- of 19-jarigen minder ambitieus zijn. ‘Dat zijn ze wel,’ zegt Dekker. ‘Maar op een andere manier. ‘Vroeger, als jongens en meisjes in dienst kwamen bij een hotel, accepteerden ze dat ze een paar jaar op die instapfunctie zouden blijven werken. Nu vragen ze zich al na drie maanden af: En nu? Wat is de volgende stap? Dan hoeft het niet per se te gaan om promotie. Ze willen vooral een nieuw project, een nieuwe zinvolle ervaring.’
Spagaat
Het lijkt een hoopvolle conclusie. Oké, de vrouwen in de horeca groeien misschien niet hard door, maar de vrouwelijke trekjes domineren. Echter, volgens Mariska de Heer, Event Manager bij Raderstoomboot De Majesteit, lopen vrouwelijke horecamedewerkers op tegen specifieke problemen. ‘Ik heb veel managementfuncties gehad, en ik zat altijd in een spagaat. Aan de ene kant moet je boven je team staan, maar aan de andere kant wil je ook dat die teamleden je graag mogen.’ Dat spagaat is volgens haar lastiger voor vrouwen. ‘Mannen zijn van nature al iets harder en directer, dus wordt dat van hen ook gemakkelijker geaccepteerd. Vrouwen die zich stevig opstellen, zijn in de ogen van anderen al snel een bitch. Maar als ze juist heel lief zijn, vinden veel mensen ze weer incompetent. Het probleem is: wij vrouwen trekken ons dat sneller aan.’
Tips
Vandaar haar eerste advies aan ambitieuze vrouwen: hard werken. ‘Ga niet in een hoekje zitten om je medewerkers in de gaten te houden. Probeer net zoveel werk te verzetten als zij. Natuurlijk, als general manager van een hotelketen is dat niet reëel, maar zorg dan ten minste dat je wel ervaring hebt op de werkvloer. Dan weet je wat er daar gebeurt.’ Een andere belangrijke tip: wees eerlijk. Volgens De Heer is dat voor veel vrouwen lastig. ‘Vroeger was ikzelf nogal verlegen. Als een collega iets fout deed, hield ik mijn mond. Maar als je manager wilt worden, moet je ook een manager zijn. Dan moet je niet in stilte zitten kniezen. Dan moet je de moed hebben om anderen op hun fouten aan te spreken.’ En anderen, dat wil ook zeggen: je partner. ‘Als ik later kinderen krijg, wil ik niet onmiddellijk parttime gaan werken. Dan zal ik het met mijn partner hebben over een eerlijke verdeling van de zorgtaken. Maar als ik kijk naar mijn vriendinnen… Hun man of vriend zegt gewoon dat hij fulltime carrière blijft maken, en dat zij maar thuis moet blijven. Natuurlijk klagen die vriendinnen daar wel over – maar alleen tegen elkaar. Nogmaals, als je in de horeca wilt doorgroeien, moet je dat soort schuchterheid overwinnen.’
Wettelijke verplichting
Vrouwen en topfuncties, het blijft een moeizaam verhaal. In 2013 kwam de overheid met een wettelijk streefgetal. Vóór 1 januari 2016 moesten bedrijven zorgen voor een percentage topvrouwen van minimaal 30 procent. Maar in 2017 was dit niet gehaald, zo blijkt uit cijfers van Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2017. In de gemiddelde raad van bestuur was het aandeel vrouwen slechts 11,7 procent, en bij de raden van commissarissen was de situatie niet veel beter: 16,2 procent. Iets soortgelijks blijkt uit de afstudeerscriptie van Carlijn Emons van de Breda University. Zij telde het aantal vrouwelijke managers in hotels, en kwam tot de conclusie dat zij relatief goed vertegenwoordigd zijn – maar dan in het middenkader. Helaas groeiden die vrouwen niet door tot senior managementposities. De oorzaak: de wens om een gezin te stichten, maar ook de competitieve werkcultuur. Daarom komt Emons met een aanbeveling aan de Nederlandse overheid: laat het streefcijfer van 30% ook gelden voor niet-beursgenoteerde ondernemingen. Dan zijn méér hotels eraan gebonden
